Ελεύθερη κατάδυση και αποσυμπίεση

[Phoevos]

Αγαπητοί φίλοι σας χαιρετώ.

Το τόπικ του τίτλου είναι και η ερώτηση μου προς εσάς. Ελεύθερη κατάδυση και νόσος. Ξέρετε να έχει γίνει κάποια μελέτη? Ξέρετε τι πρέπει να φοβόμαστε?

Στα σχολεία AIDA International Ε/Κ διδάσκεται (αν θυμάμαι καλά) για βάθος μεγαλύτερο απο τα 25 μέτρα ο εμπειρικός κανόνας

Xρόνος επιφανείας=βάθος/5.

Έτσι για μια βουτιά στα 40 μέτρα θέλω περίπου 8 λεπτά διάλειμμα επιφανείας.

Υπάρχουν σημαντικές διαφορές με τα μοντέλα της αυτόνομης (είχα ασχοληθεί ελάχιστα παλαιότερα), κυρίως ότι έχουμε συνεχώς μειωμένη συγκέντρωση Ο2 και Ν2 στους πνεύμονες κατά τη διάρκεια της βουτιάς (εικάζω, ότι η υπόθεση της ίδιας πίεσης στο εσωτερικό των πνευμόνων με την εξωτερική υδροστατική (νερό+ατμόσφαιρα) είναι έγκυρη). Και λέω εικάζω γιατί υπάρχει το φαινόμενο του bloodshift όπου γεμίζουν οι πνευμονικές κυψελίδες με αίμα ώστε να αποφυγεί η σύνθλιψη των πνευμόνων. Και δεν ξέρω αν σε κάποιο βαθμό και μετά, η πίεση απορροφάται απο το πνευμονικό θώρακα, ή όχι.

Κάτι ακόμα, μετά απο πολύωρα ψαρέματα (περισσότερες απο 15 βουτιές) στη ζώνη των 30+- παρατηρείται έντονη κόπωση σε εμάς. Μάλιστα, αν συγκρίνουμε σε ίδιες ώρες πολύωρο ψάρεμα ρηχό και βαθύ, στο βαθύ υπάρχει μεγαλύτερη κόπωση. Μπορεί αυτό να οφείλεται σε συγκέντρωση Ν2 στο αίμα?

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας.
Χαιρετώ
Φοίβος

[Μπλε]

Δεν είμαι σε καμία περίπτωση ειδικός σε αυτά τα θέματα, καλό θα είναι να μην πάρεις τα γραφόμενά μου τοις μετρητοίς και να προσπαθήσεις να τα διασταυρώσεις!


Αρχικά νομίζω ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι όλα όσα αναφέρεις δεν έχουν σχέση με την αποσυμπίεση, ή να το πω καλύτερα, έχουν πολύ μικρή σχέση με τα θέματα αποσυμπίεσης. Όλες σου οι αναφορές (κανόνας AIDA, κόπωση στις βαθιές) σχετίζονται με το θέμα "χρέος οξυγόνου" ή oxygen debt όπως αναφέρεται στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία.


Τι είναι το oxygen debt:

Όταν ένα θηλαστικό (άνθρωπος, φάλαινα, κτλ) παράγει έργο, η ενέργεια που χρειάζεται την λαμβάνει από τη διάσπαση της γλυκόζης που είναι διαθέσιμη στον οργανισμό από την τροφή του (διάσπαση ATP σε ADP). Όταν αυτή η παραγωγή έργου είναι μεγάλη και το οξυγόνο που παρέχεται από την αναπνοή δεν φτάνει για τη διάσπαση της γλυκόζης (π.χ. γρήγορο τρέξιμο) ή όταν γίνεται υπό συνθήκες άπνοιας, οι ιστοί συνεχίζουν τη διάσπαση της γλυκόζης μέσω αναερόβιων χημικών διεργασιών.

Οι αναερόβιες αυτές διεργασίες παράγουν σαν παραπροϊόν το γαλακτικό οξύ, η συγκέντρωση του οποίου στους ιστούς και στο αίμα δημιουργεί την αίσθηση της κόπωσης. Μετά από την παραγωγή έργου μέσα από τις αναερόβιες διεργασίες, ο οργανισμός χρειάζεται επιπλέον οξυγόνο για να ξαναφτιάξει στοκ σε ATP και για να διασπάσει το γαλακτικό οξύ. Η έλλειψη αυτή του οξυγόνου ονομάζεται "χρέος οξυγόνου" και παρατηρείται σε όλα τα θηλαστικά, χερσαία και θαλάσσια.


Στην περίπτωση της ελεύθερης κατάδυσης, η εφαρμογή του εμπειρικού νόμου της AIDA που αναφέρεις ουσιαστικά έρχεται για να καλύψει τμήμα του χρέους οξυγόνου που δημιουργήθηκε από την παραγωγή έργου σε αναερόβιες συνθήκες άπνοιας. Και λέω τμήμα, γιατί πρακτικά, η πλήρης κάλυψη του χρέους αυτού δε γίνεται σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Έτσι, στην επόμενη ανάδυσή σου, έχεις να καλύψεις ουσιαστικά τμήμα του προηγούμενου χρέους σου συν το καινούριο που δημιούργησε η τελευταία σου κατάδυση.

Γιατί κουράζεσαι περισσότερο με τις βαθιές και όχι με τις ρηχές βουτιές ίδιας διάρκειας? Στην περίπτωση της ελεύθερης κατάδυσης με σταθερά βάρη, το έργο που παράγεις για την ανάδυσή σου από τα 40m είναι πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο έργο για ανάδυση από τα 10m. Έτσι, αντίστοιχα και οι απαιτήσεις σε ενέργεια, η παραγωγή γαλακτικού οξέος και το χρέος οξυγόνου που έχεις μετά την ανάδυσή σου. Συσσωρευτικά, μετά από αρκετές βαθιές βουτιές, το χρέος αυτό έχει αυξηθεί πολύ σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρεός μετά από ρηχές βουτιές.





Ίδιους ακριβώς περιορισμούς έχουν και θαλάσσια θηλαστικά με εξαιρετικές επιδόσεις στις καταδύσεις. Οι φυσητήρες και οι ζιφιοί που καταδύονται σε εξαιρετικά μεγάλα βάθη (>1000m) τακτικά μέσα στη διάρκεια της ημέρας (και της νύχτας), παρά το γεγονός ότι αξιοποιούν καλύτερα το διαθέσιμο οξυγόνο που λαμβάνουν με την αναπνοή τους, χρεώνονται επίσης και χρειάζονται χρόνο επιφανείας για να καλύψουν τμήμα του χρέους πριν την επόμενη βουτιά και κάποια στιγμή μέσα στη μέρα θα αφιερώσουν για να ξεχρεώσουν πλήρως. Στην περίπτωση των φυσητήρων την οποία γνωρίζω, μετά από μια βουτιά διάρκειας 45' σε βάθος μέχρι τα 1000m, περνούν 15-20m στην επιφάνεια πριν την επόμενη βουτιά τους.

Στην παρακάτω εργασία, αν έχεις τέτοιο ενδιαφέρον, μελετάται τόσο το χρέος οξυγόνου στους ζιφιούς, όσο και τα θέματα αποσυμπίεσης. Στην τελευταία παράγραφο αναφέρουν οι συγγραφείς ότι ο κίνδυνος νόσου υπάρχει όταν το ζώο καταδύεται συστηματικά στη ζώνη της μισής απόστασης από την επιφάνεια και του βάθους σύνθλιψης των πνευμόνων...

Extreme diving of beaked whales


Τώρα, βιβλιογραφία σχετικά με τη φυσιολογία της ελεύθερης κατάδυσης, με μια γρήγορη αναζήτηση βρήκα πολλές εργασίες, αλλά από το σπίτι που γράφω δεν έχω πρόσβαση σε αυτές. Ενδεικτικά, σε περίπτωση που έχεις εσύ τέτοια πρόσβαση, σου αναφέρω την Lung compression effects on gas exchange in human breath-hold diving.

[DHMHTRHS]

http://diveoceanos.blogspot.com/

Νομίζω ότι περιγράφει αυτό ακριβός που ψάχνεις !!

[Μπλε]

Σωστός

[Phoevos]

Αρχικό μήνυμα απο DHMHTRHS

http://diveoceanos.blogspot.com/

Νομίζω ότι περιγράφει αυτό ακριβός που ψάχνεις !!

Φίλε Δημήτρη σε χαιρετώ.

Το άρθρο που μου παρέθεσες έχει πολύ ενδιαφέρον. Είναι εμπεριστατομένο (απο όσο μπορώ να καταλάβω με τις ταπεινές γνώσεις μου) και έχει και αναφορά στην εμβολή Ν2. Δυστυχώς δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα διαλείματα επαναφοράς.

Ευχαριστώ πολύ
=================================================

Φίλε grandblue σε χαιρετώ.

Σε ευχαριστώ πολύ για την απάντηση σου.
Δεν είμαι ειδικός επίσης, οπότε συγχώρεσε τις όποιες "αφελείς" απορίες μου.

Αυτά που περιγράφεις μοιάζουν με το μυικό κάματο, κάτι σαν αυτό που νιώθουμε όταν κάνουμε έντονα γυμναστική και αναγκάζονται οι μυς να παράγουν γαλακτικό οξύ, οπότε και νιώθουμε το γνωστό μας "πιάσιμο" μετά απο έντονη σωματική δραστηριότητα.

Αλλά δεν αναφέρομαι σε κανένα τέτοιου είδους συναίσθημα. Και βασικά δεν με ενδιαφέρει η κόπωση (αυτό αντιμετωπίζεται) αλλά η ασφάλεια απο νόσο. Ξέρω προσωπικά 2 ανθρώπους που έχουν πάθει, και έναν γνωστό, σύνολο 3. Οι 2 πρώτοι το έπαθαν:

1) Ο πρώτος 2 φορές (Εν έτη 1990 νομίζω), έντονη φαγούρα, ζαλάδα, οίδημα στα χέρια μετά απο πολύωρο ξεβράχωμα και απανωτές βουτιές για ώρες (2 λεπτά διάλειμα επιφανείας, ούτε) στα 28 μέτρα (περίπου ίδιο βάθος και τις δύο φορές) με 1.30 χρόνο βυθού.

2) Ο δεύτερος είχε έντονο οίδημα στα μάτια και φαγούρα για λίγο, μετά απο 4-5 καρτέρια με εναλλασόμενα στα 40-45 μέτρα (βουτιές 2.00-2.30). Του πέρασε σε μερικά λεπτά ευτυχώς. Δεν κράταγε χρόνους επιφανείας.

3) Ο "γνωστός" (Ο Herbert Nitch) το έπαθε μετά απο καρτέρια (σταθερά βάρη) στα 40+ μέτρα με 4 λεπτες βουτιές (καλά, αυτό ήταν αναμενόμενο), ευτυχώς τον πήγαν σε θάλαμο και τη γλύτωσε. Είχε bends κανονικά, απο όσο έχω μάθει.

Και απο τη 3η περίπτωση μακράν απέχω, αλλά απο τη 1η και 2η όχι, οπότε με ανησυχεί. Δεν είναι το ζήτημα δηλαδή μόνο της κόπωσης.

Απλά σκέφτηκα το συνδυασμό (της έντονης κόπωσης δηλαδή) με το Ν2, γιατί είναι πραγματικά διαφορετικό το συναίσθημα. Αναφερόμενος σε αυτά που περιέγραψες, να προσθέσω ένα ακόμη στοιχείο. Μπορεί να γίνουν απλά μερικές βουτιές για 1-1.5 ώρα στα βαθιά (έστω 3-4 καρτέρια στο πηγάδι στη βουλιαγμένη π.χ.) και πάλι εμφανίζεται το συναίσθημα της κόπωσης. Και είναι και "πνευματική" κόπωση επίσης (ζορίζεσαι για δύσκολες σκέψεις). Δεν ξέρω αν αυτό μπορεί να έχει σχέση με την "ελαφριά ζαλάδα" που παρατηρείται στα συμπτώματα της νόσου, ή την αδυναμία συγκέντρωσης (αν δεν απατώμαι).

Σας ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις σας, γιατί γενικά για το θέμα στην Ελεύθερη είμαστε ακόμα στα σκοτάδια, δεν υπάρχουν πολλές αναλυτικές μελέτες, και πάμε λίγο με το σταυρό στο χέρι. Δε ξέρω καν πως έχει προκύψει αυτός ο εμπειρικός κανόνας απο την AIDA Int. (1 βουτιά κάτω απο τα 50 ανα 24ωρο, χρόνος επιφανείας=χρόνος βυθού/5) και είμαι λίγο ανήσυχος για το τί μπορεί να γίνει σε μικρότερο βάθος, με περισσότερες βουτιές όμως.

Σας χαιρετώ
Φοίβος

[eye love scuba]

Phoevos,

υπάρχει νόσος στην ελεύθερη κατάδυση. Οφείλεται σε βαθείες διαδοχικές βουτιές με μικρές ώρες επιφανείας. Μία ονομασία που θα δεις να κυκλοφορεί είναι taravana. Επειδή η ώρα είναι περασμένη, επιφυλάσσομαι να αναφέρω λεπτομέρειες σε επόμενο post. καλό βράδυ

[GKAM]

Περισσότερες λεπτομέρειες για την Taravana υπάρχουν εδώ : Taravana revisited: Decompression illness after breath-hold diving

Επίσης αξίζει να ρίξεις μια ματιά και στο : Breath-hold diving can cause decompression illness αλλά και στο γενικότερο υλικό του Rubicon Foundation γύρω από το θέμα της νόσου στην ελεύθερη κατάδυση.

/GKAM