Μεταλλευτική Στοά 50

[virtual]

Στις 4 Ιανουαρίου του 2020 η ομάδα πραγματοποίησε υποβρύχια εξερεύνηση στο Ορυχείο νούμερο 50.

Η εκμετάλλευση του συγκεκριμένου ορυχείου, ξεκίνησε αρχικά με τον εντοπισμό του αρχαίου Φρέατος Ιλάριον-Μπερζέκος, το οποίο οι υπεύθυνοι της εταιρείας φρόντισαν να το καθαρίσουν από φερτά υλικά και χώμα που το είχε καλύψει. Αρχικά είχε βάθος 37 μέτρα και διαστάσεις 1.30 Χ 1.30, με σχήμα τετράγωνο, χαρακτηριστικό των αρχαίων «ψυχαγώγειο» (δηλαδή μεταλλευτικών πηγαδιών που επέτρεπαν τον εξαερισμό των στοών). Στο υπέδαφος εντοπιζόταν κυρίως πετρώματα σχιστόλιθων και μάρμαρου, από όπου οι αρχαίοι είχαν εξορύξει μεγάλες ποσότητες μεταλλευμάτων, όπως συμπεραίνεται από τις διάφορες στοές που εντοπίστηκαν στο υπέδαφος της περιοχής. Η ανάγκη εξόρυξης νέων μεταλλευμάτων, δημιούργησε τις συνθήκες για περεταίρω εμβάθυνση του αρχαίου φρεατίου και κατ’ επέκταση των στοών. Έτσι το νέο τμήμα που δημιουργήθηκε, ονομάστηκε Hilarion. Σύμφωνα με την Μαρμάνη Μαριλένα, Μηχανικό και Μεταλλειολόγο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου: «…Συγκεκριμένα, όταν το φρέαρ Ιλαρίον-Μπερζέκος πέρασε στην κατοχή της ΓΕΜΛ οι γεωλόγοι της εταιρείας, οι οποίοι μελετούσαν το έδαφος και το υπέδαφος της Λαυρεωτικής γης, κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι η περιοχή είχε να επιδείξει σημαντικά κοιτάσματα καλαμίνας (ανθρακικός ψευδάργυρος ZnCo3). Για την ανεύρεση των κοιτασμάτων αυτών, θα έπρεπε οι εργασίες να ξεκινήσουν από τις αρχαίες εξορύξεις στο Ιλάριον, καθώς τα πλούσια μεταλλοφόρα δείγματα καλαμίνας ήταν γνωστά στους αρχαίους μεταλλευτές, έμειναν όμως ανεκμετάλλευτα. Στην ευρύτερη περιοχή του φρέατος Μπερζέκος- Ιλάριον υπήρχαν και άλλα μικρότερα φρέατα, τα οποία, οι άνθρωποι της ΓΕΜΛ, τα αριθμούσαν για να μπορούν να εργάζονται καλύτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια. Με αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι της ΓΕΜΛ είχαν μια εικόνα του πόσα ακριβώς φρέατα υπήρχαν σε μια συγκεκριμένη περιοχή και ανάλογα οργάνωναν τις ερευνητικές και εξορυκτικές εργασίες…».



Σε μία τέτοια στοά, με τον σειριακό αριθμό 50, η εξερευνητική ομάδα, με οδηγό τον Βασίλη Στεργίου, προχώρησε στην εξερεύνηση ενός ακόμα πλημμυρισμένου τμήματος. Και εδώ ο υδροφόρος ορίζοντας κάλυψε μέρος των κατώτερων στοών σφραγίζοντας το τμήμα αυτό. Η κατάβαση των μελών της αποστολής διήρκεσε 45’ λεπτά. Οι στοές σε αυτό το ορυχείο ήταν αρκετά μεγάλες που επέτρεπαν την εύκολη κίνηση, ενώ σε λίγα σημεία χρειάστηκε η ομάδα να περάσει από στενότερα περάσματα. Αν και η απόσταση από την έξοδο ήταν μεγάλη, η πορεία εντός του ορυχείου χαρακτηρίστηκε βατή από την ομάδα, ενώ δεν παρατηρούνταν σε αυτό το τμήμα του ορυχείου μεγάλες υψομετρικές διαφορές με απότομες κλίσεις κατά την κατάβαση στο πλημμυρισμένο τμήμα. Επίσης οι στοές ήταν αρκετά καλά διατηρημένες, με σιδερένια υποστυλώματα και λίθινους τοίχους υποστήριξης, κλίμακες και ράγες βαγονέτων.

Λόγω της μεγάλης υγρασίας, ειδικά πλησίον του πλημμυρισμένου τμήματος, σχηματισμοί ορυκτών και οξειδίων του μετάλλου δημιουργούσαν ένα όμορφο και πολύχρωμο θέαμα για τον επισκέπτη. Αραγωνίτης, υδροξείδια του χαλκού, μαλαχίτης είναι λίγα από τα πολλά ορυκτά που συναντάς εντός της στοάς. Το πλημμυρισμένο τμήμα ωστόσο δεν ήταν εξίσου μεγάλο με το χερσαίο αλλά ήταν ιδιαίτερα όμορφο. Η καταδυτική ομάδα, μετά από σύντομη πορεία στην πλημμυρισμένη στοά, έφτασε στο βαθύτερο σημείο. Οι δύτες Ερίκος Κρανιδιώτης & Στέλιος Σταματάκης κατά την υποβρύχια πορεία τους, συνάντησαν σιδερένιες ράγες για την εξόρυξη του μεταλλεύματος, ξύλινα μέρη της σιδηροτροχιάς και απομεινάρια ρυμούλκησης των βαγονέτων. Η στοά μετά από περίπου 60 μέτρα κατάδυσης έφτανε στο τελείωμα της, ενώ δεξιά αυτής, ανοιγόταν μια δεύτερη στοά ανάλογων διαστάσεων, που κατέληγε μετά από λίγα μέτρα σε μικρό θολωτό θάλαμο. Το πλημμυρισμένο τμήμα με τους δύο κλάδους ολοκληρώθηκε εξερευνητικά. Η διαύγεια του νερού ήταν εξαιρετική κατά την είσοδο, ενώ κατά την έξοδο οι δύτες αντιμετώπισαν συνθήκες μηδενικής ορατότητας. Η ομάδα ολοκλήρωσε την εξερεύνηση αυτού το τμήματος της στοάς 50. Ιδιαίτερη μνεία θα θέλαμε να κάνουμε στους φίλους Βασίλη Στεργίου και Απόστολο Τζαμάλη, η βοήθεια των οποίων ειδικά σε αυτή την εξόρμηση ήταν κάτι παραπάνω από σημαντική.