Το AVATAR και η Θεωρία της Γαίας

[Tiburon]

Σας συστήνω ανεπιφύλακτα να παρακολουθήσετε τη νέα ταινία του Cameron με τίτλο Avatar που παίζεται στους κινηματογράφους εδώ και καιρό. Εγώ την έχω δει ήδη δύο φορές. Αλήθεια εσείς την παρακολουθήσατε; Σας άρεσε;

Κατά τη γνώμη μου η όλη σύλληψη είναι εκπληκτική! Πέρα από τα εφέ και τις εικόνες που απλά δεν παίζονται, είναι η επιλογή του τίτλου (Avatar = ενσάρκωση στα Σανσκριτικά π.χ. ο Κρίσνα και ο Βούδας είναι avatar του θεού Βισνού στον Ινδουισμό), τα περισσότερο φανερά αλλά και τα βαθύτερα μηνύματα της ταινίας (βλέπε παραλληλισμοί με την πάλαι ποτέ Ευρωπαϊκή αποικιοκρατία και τις ιεραποστολές σε Αμερική, Ασία και Αφρική αλλά και τη σύγχρονη Δυτική πολιτική του 'απελευθερωτικού πολέμου - σε σκοτώνω για να σε ελευθερώσω' στη Μέση Ανατολή ή τον τρόπο που η πολιτισμένη Δύση πίνει το αίμα του αποκαλούμενου 'Τρίτου Κόσμου'). Για τους επιστήμονες της γης, της θάλασσας και της ζωής είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ο Cameron εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη Θεωρία της Γαίας του Lovelock. Έτσι, η όλη πλοκή της ταινίας, τα γεγονότα, τα δομικά στοιχεία και ο τρόπος λειτουργίας του οικοσυστήματος της 'Πανδώρας', όπως εμφανίζονται στη ταινία, είναι σε μεγάλο βαθμό προβολή μιας γήινης πραγματικότητας που πολλές φορές αμελούμε σκόπιμα ή αγνοούμε παντελώς…

Το γενικό story της ταινίας είναι το ακόλουθο: Μία γήινη διαστημική αποστολή βρίσκεται σε εξέλιξη στον πλανήτη 'Πανδώρα' με απώτερο σκοπό την εξόρυξη ενός μεταλλεύματος που χτυπάει εξωπραγματικές τιμές στη γήινη πιάτσα. Εκεί έρχονται σε επαφή με την αυτόχθονη φυλή των 'Νάβι' που έχουν μία εκπληκτική επαφή με τη φύση και έχουν αναπτύξει το δικό τους σύστημα αξιών σε απόλυτη αρμονία με τον φυσικό κόσμο του πλανήτη τους. Φυσικά οι πολιτισμένοι γήινοι – που έχουν φροντίσει ήδη να φτιάξουν σχολεία και να εκπολιτίσουν τους απαίδευτους ιθαγενείς – δεν κατανοούν τον τρόπο σκέψης των 'Νάβι' και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τους μετακινήσουν από τον καταυλισμό τους όπου βρίσκονται και τα πλουσιότερα κοιτάσματα του πολύτιμου μετάλλου. Οι Νάβι τους αγνοούν και τότε αναλαμβάνουν δράση οι μπουλντόζες…

Σας θυμίζει τίποτα; Μήπως τις φυλές του Αμαζονίου ή της Μαύρης Αφρικής;

Το άλλο φοβερό για εμένα clue της ταινίας είναι το θέμα της 'έρευνας'. Σημαντικότατο ρόλο στην έκβαση της αποστολής που περιγράφει η ταινία διαδραματίζουν οι 'αστροβιολόγοι' (πρόκειται για υπαρκτή επιστήμη και για του λόγου το αληθές δείτε εδώ 1, 2, 3). Μπορεί οι ίδιοι να έχουν 'αγνές προθέσεις' μεν αλλά η έρευνά τους χρηματοδοτείται και εξαρτάται απόλυτα οικονομικά από τις εταιρίες που ενδιαφέρονται για το πλούσιο υπέδαφος της Πανδώρας. Το ίδιο δεν συμβαίνει και με την έρευνα σήμερα; Ναι… το ισοζύγιο της χρηματοδοτούμενης έρευνας σήμερα γέρνει σημαντικά προς ότι μπορεί να έχει άμεση χρηστική αξία από τους ανθρώπους. Έτσι και η έρευνα σήμερα γίνεται ολοένα και περισσότερο 'κατευθυνόμενη' από τις εταιρίες και τις κυβερνήσεις. Η εποχή της βασικής στοιχειώδους έρευνας με σκοπό την εξερεύνηση και κατανόηση του φυσικού κόσμου βαδίζει εδώ και χρόνια προς τη δύση της (αν υπήρξε ποτέ βέβαια).

Και εδώ έρχεται και η κορυφαία για εμένα – αφού μου θυμίζει οικείες καταστάσεις – σκηνή με τη βιολόγο Grace Augustine που υποδύεται η εκπληκτική Sigourney Weaver όπου μέχρι και την τελευταία στιγμή της ζωής της παλεύει να κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας του οικοσυστήματος της Πανδώρας και ονειρεύεται δείγματα από τις πιο δύσβατες γωνιές του.

Τουλάχιστον εγώ αυτά τα μηνύματα εξέλαβα από την ταινία και ελπίζω πολύς κόσμος να μπορέσει μέσα από αυτή την 'τρίτη ματιά' να ευαισθητοποιηθεί κάπως ή έστω να συνειδητοποιήσει αληθινά γεγονότα που συνέβαιναν και εξακολουθούν να συμβαίνουν μέχρι σήμερα στην ιστορία του πλανήτη και της ανθρωπότητας… Για άλλη μια φορά ο πολιτισμένος Δυτικός κόσμο της πλουτοκρατίας και του υλισμού αδυνατεί να καταλάβει ένα διαφορετικό σύστημα αξιών, απορρίπτει μία διαφορετική στάση ζωής και αδυνατεί να δει τον πραγματικό πλούτο που υπάρχει παντού ολόγυρά του, τον πλούτο της φύσης και το θαύμα της ζωής…