Η υπερεκμετάλλευση θαλάσσιων λιβαδιών

[Physalia]

Η υπερεκμετάλλευση θαλάσσιων λιβαδιών

Tης Τασουλας Καραϊσκακη


Το ψάρι είναι μια εξαιρετική τροφή. Εδεσμα και γιατρικό. Ομως το καταναλώνουμε άτσαλα, νεοπλουτίστικα -ως σύμβολο κοινωνικής θέσης-, το αλιεύουμε κοντόθωρα, σπασμωδικά. Από τότε που έγιναν της μόδας οι αστακομακαρονάδες εξαφανίστηκαν οι αστακοί από τις ελληνικές θάλασσες. Από τότε που η πεσκανδρίτσα έγινε ντελικατέσεν χάθηκαν οι πεσκανδρίτσες από το Αιγαίο. Υπό συνεχή μείωση των πληθυσμών τους τελούν όλα τα εμπορικά είδη - η συναγρίδα, το φαγκρί, ο σαργός, το μπαρμπούνι, το μελανούρι, η κουτσομούρα, το χταπόδι, η γαρίδα, η καραβίδα...

Η προχθεσινή έκθεση της WWF για την υπεραλίευση μας θύμισε το τραγικό πρόβλημα. Οτι οι θάλασσες αλλάζουν και μαζί τους αλλάζει, θα αλλάξει (προς το χειρότερο) η ζωή μας. Οτι ψάρια κοινά, αδιάσπαστο και ανελλιπές κομμάτι της ελληνικής Φύσης και παράδοσης, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Τη θέση τους παίρνουν είδη ξενικά (περίπου 600 νέα είδη έχουν μπει στη Μεσόγειο), ενίοτε δηλητηριώδη, όπως το λαγόψαρο που κάνει θραύση σε Δωδεκάνησα και Κρήτη.

Το 90% των μεγάλων ψαριών έχει χαθεί. Βακαλάος, τόνος, ξιφίας, σαλάχι, γαλέος. Τη θέση τους παίρνουν ψάρια μικρότερα, όπως για παράδειγμα η γάμπαρη (η πεσκανδρίτσα τρέφεται με γάμπαρη· όσο μειώνεται η πεσκανδρίτσα, πολλαπλασιάζεται η γάμπαρη), οι μέδουσες και οι τσούχτρες και άλλα μικρά είδη που τρέφονται με πλαγκτόν. Στο Αιγαίο περίπου 19.000 μικρά και μεγάλα σκάφη, 800 γρι γρι και μηχανότρατες, 400.000 σκάφη ερασιτεχνών αλιέων και 40.000 αλιείς των ακτών (τόσοι είναι αυτοί που έχουν άδεια) δεν αφήνουν τίποτα όρθιο.

Είμαστε μια κοινωνία ακόρεστη στο γρήγορο και το εύκολο, βουλιμική με τα αγαθά του συρμού, που υπερκαταναλώνει και εξαντλεί χωρίς δεύτερη σκέψη (π.χ. ότι η Φύση είναι ένας συντελεστής στον παραγωγικό μας κύκλο που ούτε αυξάνεται ούτε αντικαθίσταται). Εχουμε αναπτύξει μια κουλτούρα εχθρική προς τους φυσικούς μας πόρους. Μηχανότρατες που «ξυρίζουν» τους βυθούς καταστρέφοντας κάθε μορφή ζωής (οι μισές από αυτές έχουν και άδεια γρι γρι και συνεχίζουν το καταστροφικό τους σάρωμα για περισσότερο του νομίμου χρόνο), δυναμίτιδα, ψάρεμα εκτός εποχής ή με παράνομα δίχτυα ασκούν συντριπτικές «πιέσεις» στο 65 έως 75% των γνωστών ψαριών.

Τα ψάρια δεν προλαβαίνουν να μεγαλώσουν. Δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν πλέον τους 10 - 12 πόντους. Νεογέννητα είναι συνήθως αυτά που αλιεύονται. Δεν προλαβαίνουν να αναπαραχθούν. Ο γαύρος (βγάζουμε 16.000 τόνους τον χρόνο) αλιεύεται μικρός. Η μαρίδα έχει μειωθεί (έφτασαν να αλιεύονται 3.500 τόνοι από 4.500 μόλις το 2001).

Οι ιθύνοντες δεν σκέφτονται το αυτονόητο, το οποίο χρόνια τώρα διεκδικούν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις. Να φτιαχτούν καταφύγια ειδών. Περιοχές όπου να απαγορεύεται το ψάρεμα ώστε να μπορούν να αναπαραχθούν και να αυξηθούν οι φθίνοντες πληθυσμοί. Αλλά δεν θέλουμε να σκεφτόμαστε το αύριο. Κοντόθωροι και αλαζονικοί, θέλουμε να στραγγίσουμε και την τελευταία σταγόνα ζωής. Προκειμένου να ικανοποιηθεί η ζήτηση, ας αποδεκατιστούν τα πελάγη. Δεν βολευόμαστε με ό,τι κι ό,τι. Θέλουμε το πρωτοκλασάτο, το «αναγνωρίσιμο».

Σε έρευνα που έγινε σε μηχανότρατες στην Ανατολική Μεσόγειο, από τα 162 είδη που αλιεύτηκαν μόνο τα δύο ήταν «ζητούμενα». Τα 34 ήταν διάφορα ψάρια «χαμηλής» εμπορικής αξίας και τα 126 ανεπιθύμητα. (Παγκοσμίως αλιεύονται κάθε χρόνο 85 εκατ. τόνοι ψαριών, από 18 εκατ. τόνους το 1950. Από αυτά, τα 27 εκατ. τόνοι ξαναπετιούνται στη θάλασσα γιατί δεν έχουν εμπορική αξία.) Καθαρό συνειδητό έγκλημα. Δεν είναι ότι σε λίγο δεν θα έχουμε να τρώμε ψάρια. Είναι ότι αλλάζουμε το ζωτικό περιεχόμενο των ωκεανών. Τη μήτρα της ζωής.


Πηγή Καθημερινή