S/S Marguerite

[ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ]

θα ήθελα να αφιερώσω αυτό το κειμενάκι-μαρτυρία που αλίευσα στο διαδίκτυο στα θύματα της Λαμπεντούσα....
(όταν τα θύματα ήταν οι Ιταλοί)


Η ψαριά που με σημάδεψε,
Η Ιστορία του Γρηγόρη.

Luigi Gugliotta
Ιστορίες ανθρώπων που έζησαν στη θάλασσα
Ελεύθερη μετάφραση Καρέλας Γιώργος
Πηγή:Περιοδικό Pesce
Τεύχος 1 2004, σελ. 106
file:///C:/Documents%20and%20Settings/user/%CE%95%CF%80%CE%B9%CF%86%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%B9%C E%B1%20%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1% CF%82/Edizioni%20Pubblicit%C3%A0%20Italia%20Srl.htm
Γνώρισα τον Γρηγόρη στην προβλήτα, εδώ και λίγο καιρό όταν εμπορευόμουν ψάρια,( μέρος της δουλειάς μου σαν μεσάζοντας). Η συμπάθεια ήταν άμεση και αμοιβαία και όταν έμαθε ότι ήμουν Ιταλός θέλησε να μου ανοίξει την καρδιά του και να μου διηγηθεί την ιστορία που τον σημάδεψε…
Πάτρα φθινόπωρο του 1943. Στην πόλη αυτή οι Ιταλοί αισθάνονταν πάντα σαν να είναι στο σπίτι τους, πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο , υπήρχαν περισσότερα από είκοσι πέντε χιλιάδες. Αποτελούσαν μεγάλο μέρος του τοπικού πληθυσμού και με τις δραστηριότητές τους αποτελούσαν και αυτοί μέρος της ραχοκοκαλιάς της οικονομίας της πόλης.
Άρχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα , όταν η ιταλική καρμπονάροι , διώκονται για τις ιδέες τους στην Ιταλία΄. Αυτοί βρήκαν καταφύγιο στο Βόρειο Ιόνιο όπου ήταν άλλωστε ισχυρή η παρουσία του Ιταλικού στοιχείου από την εποχή της Δημοκρατίας της Βενετίας η οποία ακόμα εφάρμοζε την κυριαρχία της στα νησιά της Κέρκυρας της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου, το τελευταίο όχι τυχαία πατρίδα ενός από τους μεγαλύτερους Ιταλούς ποιητές, του Ούγκο Φώσκολου.
Το μεγαλύτερο μέρος των μεταναστών έφτασε στην Πάτρα από το 1880 έως τις αρχές του 1900 , λιμοκτονούντες αγρότες οι οποίοι έψαχναν για γη να καλλιεργήσου, σιδηροδρομικοί εργάτες της Ιταλικής εταιρείας σιδηροδρόμων που εργάστηκαν στην κατασκευή του πρώτου Ελληνικού σιδηροδρόμου.. Οι περισσότεροι πάντως ήταν αλιείς από την Απουλία που σκέφτηκαν να ασχοληθούν με την αλιεία στα νερά του Ιονίου όπου υπήρχαν μεγάλα κοπάδια ψαριών.
To 1890 οι Ιταλοί ίδρυσαν την ιχθυόσκαλα της Πάτρας …
Φτάνοντας στην πόλη οι Ιταλοί κατοίκησαν σε περιοχές που προσέγγιζαν τη θάλασσα, Άγιος Διονύσιος, Άγιος Ανδρέας… Στην περιοχή του Αγίου Ανδρέου σύμφωνα με τις παραδόσεις της εκκλησίας σταυρώθηκε ο Πρωτόκλητος Απόστολος Ανδρέας., επίσης ψαράς πριν έρθει από την Ιουδαία να διδάξει και να βοηθήσει στην εξάπλωση του Χριστιανισμού. Εκεί σε μικρή απόσταση από την εκκλησία φτιάχτηκε η προβλήτα των αλιευτικών και η Ιχθυόσκαλα, ίσως για να τιμηθεί η μνήμη του και να ευλογεί τις εξόδους των ψαράδων στη θάλασσα…
Εκεί κάθε χρόνο, πριν αρχίσουν τις ψαριές τους τον Οκτώβριο οι ψαράδες θα τιμήσουν τον Άγιο με περιφορά της εικόνας του και οι ιερείς θα ευλογήσουν τα σκάφη…
Πίσω στο Γρηγόρη και την ιστορία του… Πρίν τον πόλεμο και την επίθεση της φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι στην Ελλάδα το 1940 οι Έλληνες και οι Ιταλοί στην Πάτρα ζούσαν ειρηνικά τέλεια εναρμονισμένοι. Εγώ μεγάλωσα στην περιοχή του Αγίου Ανδρέα και η μητέρα μου ήταν Ιταλίδα ενώ ο πατέρας μου Έλληνας , αποτέλεσμα ενός από τους πολλούς μικτούς γάμους της εποχής…
Ζούσαμε από το ψάρεμα μια απλή και σχετικά σκληρή ζωή την ειρηνική περίοδο, με το ξέσπασμα του πολέμου στοχοποιηθήκαμε λόγω της κοινής μας καταγωγής με τους κατακτητές.
Τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943 που η Ιταλία ήταν σύμμαχος του Ράιχ και του Χίτλερ. Μετά οι Έλληνες έκρυψαν, βοήθησαν και προστάτεψαν πολλούς Ιταλούς πολίτες και στρατιώτες.
Την περίοδο του πολέμου η αλιευτική δραστηριότητα –έστω και σε μικρότερο βαθμό- πραγματοποιούνταν ενισχυόμενη και από τη ζήτηση για τρόφιμα που βρίσκονταν σε έλλειψη.
Εργαζόμουν σε ένα ιστιοφόρο αλιευτικό καΐκι που ο ιδιοκτήτης ήταν Ιταλικής καταγωγής. Σηκωνόμαστε κάθε πρωί πολύ νωρίς και βγαίναμε για ψάρεμα, κινούμαστε με πολύ χαμηλή ταχύτητα φοβούμενοι τις επιπλέουσες νάρκες που είχαν ποντίσει οι Γερμανοί που περίμανεαν -αργά ή γρήγορα- εισβολή των Συμμάχων . Μια μέρα τέλη Φθινοπώρου του 1943 επιστρέφαμε από ψάρεμα στις εκβολές του Αχελώου, μετά το Μεσολόγγι. Ήταν περίπου 12 η ώρα και κουρασμένος από το ψάρεμα είχα ξαπλώσει κάτω από το κατάστρωμα όταν άκουσα ένα γδούπο, ένα παφλασμό που με έκανε να πεταχτώ από τη θέση μου. Τρέχα Γρηγόρη, δες τι είναι.. μου φώναξε ο Καπετάν Γιάννης και εγώ σε κλάσματα δευτερολέπτου πετάχτηκα στο κατάστρωμα. Φοβούμενος κάτι που θα αναδυθεί από τη θάλασσα,μια νάρκη, ίσως ένα κανόνι υποβρυχίου που θα μας τίναζε στον αέρα τόλμησα σιγά- σιγά και κοίταξα μέσα στο νερό… Και τότε είδα ένα θέαμα που δεν ξεχνώ και δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου… Εκατοντάδες άψυχα σώματα, κορμιά με στολές έπλεαν άψυχα στα νερά, και φαινόταν ότι πρέπει να ήταν καιρό, σίγουρα πάνω από εβδομάδα εκεί …
Τα πτώματα παρασυρμένα από τα κύματα και τα ρεύματα είχαν φτάσει στις ακτές του Μεσολογγίου …. Αναγνώρισα τις στολές , μου φάνηκαν αμέσως γνώριμες .Ήταν Ιταλοί στρατιώτες…. ή μάλλον καλύτερα ότι είχε απομείνει από αυτούς μετά από μια και πλέον εβδομάδα στη θάλασσα.
Τα πτώματα που αντίκρισε ο Γρηγόρης προέρχονταν από το πιο πολύνεκρο ναυάγιο στον Πατραϊκό κόλπο, το ναυάγιο του Γερμανικού επίτακτου Marguerite …..