Αυτόνομη κατάδυση !! (pathfinder news › περισκόπιο, 05.2009)

[kristalia]

Η επιθυμία του ανθρώπου να εξερευνήσει τον υποβρύχιο κόσμο είναι τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο άνθρωπος.
Από τους προϊστορικούς χρόνους έχουμε πρωτόγονα σχέδια ψαριών και θαλάσσιων οργανισμών. Στα ευρήματα του Μινωικού και Κυκλαδικού πολιτισμού παρατηρούμε λεπτομερείς απεικονίσεις δελφινιών, χταποδιών και άλλων ζώων της θάλασσας.
Ο Αριστοτέλης αναφέρει την ύπαρξη δυτών (κατακολυμβητών) και από τον ίδιον έχουμε την ιδέα και περιγραφή της πρώτης καταδυτικής συσκευής: μια χύτρα (!) ανεστραμμένη πάνω από το κεφάλι του δύτη συγκρατεί τον αέρα και του δίνει τη δυνατότητα να παραμείνει στο νερό αρκετό χρόνο παραπάνω απ' ότι κρατώντας την αναπνοή του.
Ο Θουκυδίδης κάνει επίσης αναφορά για δύτες που πριόνιζαν τα υποβρύχια φράγματα προστασίας των Συρακουσίων, ενώ ο Αρριανός εξιστορεί πως ο Αλέξανδρος έκανε χρήση δυτών στην πολιορκία της Τύρου.
Το όνειρο της παραμονής του ανθρώπου στο νερό παραμένει ζωντανό στο διάβα της ιστορίας. Φημισμένοι μηχανικοί της αρχαιότητας, όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, σχεδίασαν, κατασκεύασαν και έθεσαν σε εφαρμογή μηχανισμούς, που θα μπορούσαν να παρατείνουν την παραμονή του στο νερό, κυρίως για κατασκευαστικούς ή πολεμικούς λόγους.



Χρησιμοποιήθηκαν κώδωνες, ασκιά και πολυάριθμα άλλα υλικά με σχετική επιτυχία για τους σκοπούς που προορίζονταν.
Η πρώτη κατασκευή αναπνευστικής συσκευής έρχεται από τον Ρογήρο Βάκωνα το 1240. Έκτοτε ακολουθεί περίοδος ύφεσης για να φθάσουμε στη βιομηχανική επανάσταση και τον 17ο αιώνα, οπότε και θεμελιώνεται η επιστήμη της κατάδυσης με τη βοήθεια των αναπτυσσόμενων ραγδαία επιστημών.
Σημαντική προσφορά για την ανάπτυξη της καταδυτικής λειτουργίας και βοήθεια για την κατανόηση της λειτουργίας του ανθρώπου σε υπερβαρικό περιβάλλον υπήρξε η ανακάλυψη του άγγλου Μπόιλ (Robert Boyle), ο οποίος μελέτησε (1660) τις φυσικές ιδιότητες του συμπιεσμένου αέρα. Ο νόμος του Μπόιλ περιγράφει την επίδραση της αλλαγής της πίεσης στον όγκο και την πυκνότητα των αερίων, γεγονός υψίστης σημασίας για την καταδυτική φυσιολογία.
Η πρώτη περιγραφή συσκευής ανταποκρινόμενης στους στόχους μιας κατάδυσης δημοσιεύεται από τον μαθηματικό Σκοτ στο περιοδικό Technica Curiosa το 1664 και είναι ένας κώδωνας.
Λίγα χρόνια αργότερα το 1669 ο Σινκλέρ δημοσιεύει τα σχέδια ενός καταδυτικού μηχανήματος που είχε χρησιμοποιηθεί το 1588 και το 1665 σε αναζήτηση ναυαγίων με θησαυρούς. Αργότερα οι Χάλεϊ και Σμίτον βελτιώνουν το σχεδιασμό του κώδωνα και γίνονται οι πρώτες εφαρμογές του σε μια ποικιλία υποβρύχιων δραστηριοτήτων. Ακολουθεί ο μαθηματικός και φυσικός Μπορέλι (Giovanni Alfonzo Borelli), το έργο του οποίου εκδόθηκε το 1680, που σχεδιάζει σχεδόν τα πάντα (κώδωνα, υποβρύχιο, καταδυτική συσκευή κ.λπ.) σε θεωρητικό επίπεδο.
Πρακτικά οι συσκευές του δε δοκιμάστηκαν ποτέ. Στη συνέχεια, περίπου το 1840, οι Ρουκαϊρόλ (Benoit Rouquayrol) και Ντενερούζ (Auguste Denayrouze) βελτιώνουν το πρωτόγονο σκάφανδρο του Σιέμπε (Augustus Siebe) και το 1878 παρουσιάζεται η πρώτη συσκευή κλειστού κυκλώματος.
Όσον αφορά στην Ελλάδα, το 1866 ο Συμιακός Φώτιος Μαστορίδης κάνει χρήση σκαφάνδρου για την σπογγαλιεία, δίνοντας μια άλλη διάσταση στο επάγγελμα. Το σκάφανδρο του είχε δωρίσει αγγλική ναυαγοσωστική εταιρεία ως αναμνηστικό δώρο για την προσφορά του σε εργασίες στις lνδικές Θάλασσες.
Η σημαντική εφεύρεση του Υποπλοίαρχου του γαλλικού ναυτικού Κορλύ -πτερύγια κολύμβησης- το 1920 επιλύει το πρόβλημα της προώθησης υποβρυχίως και παρέχει το έναυσμα για την αυτόνομη κατάδυση. Από εκεί και πέρα η επινόηση και τελειοποίηση του ρυθμιστή πίεσης από τον Ζακ Κουστώ και τον Γκανιό αλλάζει δραματικά το σκηνικό. Με τη βοήθεια, μάλιστα, θαρραλέων ανδρών όπως ο Ντιμά, ο Χανς Χας, ο Αλμπέρτ Φαλκό κ.α. γίνονται σπουδαία άλματα για την κατάκτηση των βυθών.
Σε αυτό το σημείο βέβαια θα πρέπει να αναφερθεί πως ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες για τη γοργή ανάπτυξη των καταδύσεων υπήρξε και η τελειοποίηση του καταδυτικού υλικού.
Στην Ελλάδα σημαντική προσφορά στην ανάπτυξη της αυτόνομης κατάδυσης είχε η Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών (Μ.Υ.Κ.) και πιο συγκεκριμένα ο διοικητής της Μανώλης Παπαγρηγοράκης, ο οποίος ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την εγκαθίδρυση ενός θεωρητικού υπόβαθρου για το γνωστικό πεδίο της αυτόνομης κατάδυσης και φυσικά του κατάλληλου εκπαιδευτικού προγράμματος.
Έκτοτε, παρόλο το σφικτό νομικό υπόβαθρο που διέπει τις καταδύσεις στην Ελλάδα, υπήρξε ραγδαία ανάπτυξη αυτής της ενδιαφέρουσας δραστηριότητας με τις πολλαπλές δυνατότητες σε ερασιτεχνικό και επαγγελματικό επίπεδο.

Η δυνατότητα παραμονής του ανθρώπου μέσα στο νερό, για μεγάλα χρονικά διαστήματα, άνοιξε νέα πεδία για την εξερεύνηση και μελέτη του υποβρύχιου κόσμου. Αναπτυχθήκαν νέες επιστήμες, όπως η υδροβιολογία και η ωκεανογραφία και ο άγνωστος και μυστηριώδης κόσμος του βυθού έγινε προσιτός σχεδόν σε όλους.

Παράλληλα, άρχισε να αναπτύσσεται η κατάδυση αναψυχής και όλο και περισσότεροι αυτοδύτες επισκέπτονται τους ελληνικούς βυθούς.
Η νέα αυτή δραστηριότητα, όπως είναι σύνηθες, άρχισε να προσελκύει και ομάδες ή μεμονωμένα άτομα που οι σκοποί τους δεν ήσαν «άδολοι».
Η υποβρύχια αρχαιοκαπηλία αναπτύσσεται παράλληλα με την κατάδυση αναψυχής.
Οι υποβρύχιοι αρχαιολογικοί χώροι καταγράφονται από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Τί να προλάβουν όμως να καταγράψουν, ή ακόμα πιο δύσκολα να προστατεύσουν;
Ο ελληνικός βυθός, όπως και ο χερσαίος χώρος, είναι κατάσπαρτος από αρχαία ναυάγια και βυθισμένες πόλεις. Η φύλαξη είναι αδύνατη, με το λίγο προσωπικό και τους λιγότερους οικονομικούς πόρους που διαθέτει η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.
Έτσι, το ελληνικό κράτος προκειμένου να προστατεύσει την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά μας, απαγορεύει δια νόμου τις καταδύσεις. Μόνο με ειδική άδεια και για συγκεκριμένους λόγους μπορεί κάποιος πολίτης να καταδυθεί, ακόμα και σε περιοχές που δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες αρχαιότητες.
Εκεί που υπάρχουν, με τίποτα. Ακόμα πιο αυστηρά αντιμετωπίζεται η υποβρύχια φωτογράφηση και η κινηματογράφηση.
Έτσι, φθάνουμε στο 2005 όπου ψηφίζεται ό νέος καταδυτικός νόμος (3409/05) για τις καταδύσεις αναψυχής, που επιτρέπει την κατάδυση σε όλη την επικράτεια, εκτός των περοχών που είναι χαρακτηρισμένες ως αρχαιολογικοί χώροι.
Η αυτόνομη κατάδυση στην Ελλάδα είναι πλέον ελεύθερη. Τα καταδυτικά κέντρα και οι σχολές κατάδυσης οργανώνονται, πολλαπλασιάζονται και εξοπλίζονται.
Αρχίζει μια νέα εποχή για το θαλάσσιο τουρισμό και μια νέα μορφή εναλλακτικού τουρισμού: ο καταδυτικός τουρισμός. Καιρός ήταν!
Μια χώρα σαν την Ελλάδα, με περίπου 17.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής και γύρω στα χίλια μικρά και μεγάλα νησιά μπορεί να προσελκύσει ένα μεγάλο μέρος από τους 3.000.000 αυτοδύτες που υπάρχουν στην Ευρώπη.
Αν συνυπολογίσουμε τον όμορφο και φιλόξενο βυθό (ζεστά νερά σχεδόν ολόκληρο το χρόνο, απουσία επικίνδυνων ψαριών και θαλάσσιων οργανισμών – φονικοί(!!!) καρχαρίες, δηλητηριώδεις τσούχτρες κ.λ.π - ) μάλλον μπορούμε να μιλάμε για ένα θαλάσσιο παράδεισο στην καρδιά της Ευρώπης.
Έτσι, η πολιτεία οδεύει προς την δημιουργία ΚΑΤΑΔΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ και ΧΩΡΩΝ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ.

Καπόνι στο βυθό


Τι σημαίνουν όμως αυτά; Τι καλό ή κακό θα προσθέσουν στο ήδη επιβαρυμένο θαλάσσιο περιβάλλον; Ποιες θα είναι οι επιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες;
Μιλήσαμε με τους πρωτεργάτες της ιδέας: τον υφυπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιώτικης Πολιτικής κύριο Παναγιώτη Καμμένο και έναν εκ των συντακτών του νόμου 3409/05, για τις καταδύσεις αναψυχής, το δικηγόρο κύριο Δημήτρη Μαρκάτο.
Τί είναι, λοιπόν, τα Καταδυτικά Πάρκα και τί οι Χώροι Οργανωμένης Κατάδυσης;
Ένα καταδυτικό πάρκο είναι μια μικρή θαλάσσια έκταση με όμορφο βυθό, πλούσια υποβρύχια ζωή και προσιτά βάθη, όπου δεν διενεργείται καμία άλλη δραστηριότητα εκτός από καταδύσεις αναψυχής, αυτόνομες ή ελεύθερες, κολύμπι με μάσκα, παρατήρηση από σκάφη με γυάλινο πυθμένα και επιστημονική έρευνα.
Δημιουργία του πάρκου γίνεται χωρίς έργα και επεμβάσεις στο περιβάλλον και στο χώρο του απαγορεύεται κάθε μορφή αλιείας, καθώς και η μη ελεγχόμενη ναυσιπλοΐα και αγκυροβολία.
Η λειτουργία των καταδυτικών πάρκων ανατίθεται σε εταιρείες ή φορείς που είναι υπεύθυνοι για την φύλαξη και την ασφάλεια των καταδύσεων, σε συνεργασία με καταδυτικά κέντρα που ήδη υπάρχουν στην περιοχή ή δημιουργούνται.
Τώρα, οι χώροι οργανωμένης κατάδυσης – απ' όσα καταλάβαμε - είναι κάτι αντίστοιχο των καταδυτικών πάρκων, με μόνη διαφορά το ότι την ευθύνη για την φύλαξη, συντήρηση και ασφάλεια των περιοχών καταδύσεων θα έχουν οι τοπικοί δήμοι, σε συνεργασία με τα υπάρχοντα καταδυτικά κέντρα, ή σχολές κατάδυσης.
Από μια πρώτη ματιά είναι φανερό ότι αν εφαρμοσθούν τα λεγόμενα και υποσχόμενα τα καταδυτικά πάρκα και οι χώροι οργανωμένης κατάδυσης θα ωφελήσουν το υποβρύχιο περιβάλλον.
Σε ένα φυλασσόμενο θαλάσσιο χώρο, στον οποίον δεν θα ασκείται καμία δραστηριότητα επιβαρυντική για το περιβάλλον και κυρίως ψάρεμα με οποιαδήποτε μορφή, είναι σίγουρο ότι η υποβρύχια ζωή θα ανακάμψει, τα ψάρια θα βρουν τροφή και ασφαλές καταφύγιο για αναπαραγωγή και ο βυθός θα αναζωογονηθεί.
Μάλλον, έχουμε μια σωστή εφαρμογή αειφόρου ανάπτυξης, την στιγμή μάλιστα που από την αύξηση της τουριστικής κίνησης ωφελείται και οικονομικά η τοπική κοινωνία, χωρίς έργα που βαρύνουν το περιβάλλον.
Οι αυτοδύτες που επισκέπτονται μια περιοχή για καταδύσεις, Έλληνες και ξένοι, θα προσθέσουν στο εισόδημα των τοπικών τουριστικών επιχειρήσεων (ξενοδοχεία, εστιατόρια κ.λ.π.) και μάλιστα σε μια μεγαλύτερη, σε διάρκεια, τουριστική περίοδο. Οι καταδύσεις στην Ελλάδα, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, μπορούν να γίνονται από τον Μάρτιο έως και το Νοέμβριο.
Με τη νέα νομοθεσία για τις καταδύσεις αναψυχής η Ελλάδα μπορεί να γίνει, και πρέπει να γίνει, η Καραϊβική της Ευρώπης.
Όμως από την υπεραλίευση οι βυθοί της, όπως και άλλων χωρών, έχουν νεκρωθεί και δεν έχουν πιά ψάρια.

Υδρόζωο


Τα καταδυτικά πάρκα και οι χώροι οργανωμένης κατάδυσης, αν λειτουργήσουν σωστά, μπορούν να προσφέρουν μια μοναδική λύση για αυτό το πρόβλημα, αφού, σε μικρό χρονικό διάστημα, γίνονται ρεζέρβες- δεξαμενές υποβρύχιας ζωής, που με την τελείως αβλαβή καταδυτική τους εκμετάλλευση εξασφαλίσουν την αυτοφύλαξη και βιωσιμότητά τους χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
Πρόκειται για κλασσικό παράδειγμα υγιούς και αειφόρου ανάπτυξης.
Η δημιουργία καταδυτικών πάρκων έχει ήδη εφαρμοστεί με τεράστια επιτυχία σε πολλές χώρες, εντός και εκτός της Μεσογείου, και έχει αποδειχθεί ότι αναπλάθει, προστατεύει και αναδεικνύει το φυσικό περιβάλλον. Παράλληλα, αναπτύσσει τον καταδυτικό τουρισμό ωφελώντας πολλαπλά την ευρύτερη περιοχή, αφού την καθιστά «ειδικό διεθνή τουριστικό προορισμό» για τους υψηλού επιπέδου και περιβαλλοντικά ευαίσθητους επισκέπτες.
Έτσι, επιμηκύνεται δραστικά η τουριστική σαιζόν, πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των τουριστών, ανθίζουν οι παράλληλες τοπικές επενδύσεις και φυσικά αυξάνονται τα έσοδα της περιοχής προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Η λειτουργία του πάρκου δεν αλλοιώνει ούτε ενοχλεί στο παραμικρό το περιβάλλον. Αντίθετα, δεκάδες επιστημονικές έρευνες και μελέτες έχουν αποδείξει, ότι τα καταδυτικά πάρκα πολλαπλασιάζουν την υποβρύχια ζωή, ώστε με την πάροδο του χρόνου τα ψάρια διασπείρονται γύρω από το πάρκο προς όφελος και της τοπικής αλιείας.
Η σύγχρονη αειφόρος περιβαλλοντική διαχείριση υπαγορεύει: «Απολαύστε τη φύση χωρίς να την καταναλώνετε. Πουλήστε τα ψάρια ξανά και ξανά, κρατώντας τα ζωντανά!»
Επιπλέον, ας επικαλεστούμε το σύνθημα ενός καταδυτικού οργανισμού που λέει ότι οι αυτοδύτες αφήνουν στο βυθό μόνο τις φυσαλίδες τους και παίρνουν μόνο φωτογραφίες!

Πηγή: http://news.pathfinder.gr/periscopio...recks-vid.html