Lemnos and Agios Efstratios Dive Project

Dimitris Galon · #1 15-10-13, 12:56

Lemnos and Agios Efstratios Dive Project

"Τα Ναυάγια της Λήμνου και του Αγίου Ευστρατίου"

Η νήσος Λήμνος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και του μεγάλου φυσικού προστατευμένου της κόλπου, του Μούδρου, αποτέλεσε και στους δύο παγκοσμίους πολέμους ένα σημαντικό κομβικό γεωστρατηγικό σημείο στα επιτελικά σχέδια όλων των αντιμαχόμενων δυνάμεων. Βρισκόμενη στο κέντρο του βορείου Αιγαίου και σε μικρή απόσταση από την έξοδο των Δαρδανελίων, πρόσφερε πάντα στις νηοπομπές και στα πλοία, τα οποία ταξίδευαν από και προς τα Δαρδανέλια, ασφαλές αγκυροβόλιο και καταφύγιο, με αποτέλεσμα ο έλεγχός της να αποτελεί όχι μόνο επίδοξο αλλά και επιβαλλόμενο στόχο για όλους τους εμπόλεμους.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα του γεγονότος αυτού αποτέλεσαν αφενός ο ρόλος της Λήμνου, σαν βάση του γαλλοβρετανικού Στόλου το 1915, κατά την διάρκεια της „Μάχης των Δαρδανελίων“, και αφετέρου ο ρόλος της σαν ενισχυμένη ναυτική βάση υποστήριξης των νηοπομπών του Άξονα που επιχειρούσαν ανάμεσα στις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας και τα λιμάνια εφοδιασμού της Βουλγαρίας, ενισχύοντας το γερμανικό Afrikakorps στο μέτωπο της Κυρηναϊκής, κατά το χρονικό διάστημα 1941-1943.

Οι πολεμικές δραστηριότητες κατά την διάρκεια των δυο παγκοσμίων πολέμων, στην αιγαιοπελαγίτικη περιοχή των Δαρδανελίων και του βορείου Αιγαίου, ειδικά οι πολεμικές περιπολίες των υποβρυχίων, οδήγησαν στο να προκληθούν, στην θαλάσσια περιοχή η οποία οριοθετείται από τις νήσους Λήμνος και Άγιος Ευστράτιος, πολλά ναυάγια. Ένα μέρος των ναυαγίων αυτών βρίσκεται μέχρι σήμερα βυθισμένο, ως επί το πλείστον, στην θαλάσσια περιοχή η οποία εκτείνεται ανάμεσα στα ακρωτήρια Τηγάνι και Αγία Ειρήνη, στα νότια της νήσου Λήμνου, καθώς και στα βορειοανατολικά παράλια της γειτονικής νήσου Άγιος Ευστράτιος, όπου εκεί ειδικά βρίσκεται βυθισμένο ένα από τα μεγαλύτερα πλοία που απολέστηκαν κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Έχοντας θέσει σαν σκοπό την έρευνα, την τεκμηρίωση, την μέγιστη δυνατή ταυτοποίηση, την φωτογράφηση, την βιντεοσκόπηση και γενικά την ανάδειξη, μέσα από άρθρα και άλλα μέσα, των σε εμάς γνωστών και εντοπισμένων έξι ιστορικών ναυαγίων της Λήμνου και των δύο ναυαγίων του Αγίου Ευστρατίου, ξεκινήσαμε, μετά από πολύχρονη μελέτη των σχετικών ντοκουμέντων, αρχείων και ημερολογίων πολέμου, μια μακρόπνοη συνεργατική προσπάθεια κάτω από τον γενικό τίτλο „Lemnos and Agios Efstratios Dive Project“.

Στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής πραγματοποιήσαμε φέτος, από την 2 έως και την 7.10.2013, μια πρώτη αποστολή στην Λήμνο έχοντας σαν στόχο αφενός την αποκατάσταση των επαφών με τους υποστηρικτές της προσπάθειας μας στο νησί, και αφετέρου την επιβεβαίωση των καταδυτικών στόχων και την κατάδυση τους. Δυστυχώς οι καιρικές συνθήκες, οι οποίες κατά το διάστημα αυτό ήταν πολύ άσχημες, δεν μας επέτρεψαν την κατάδυση των τριών στόχων που είχαμε στο πρόγραμμα μας. Με πολύ υπομονή και αρκετή τύχη, καταφέραμε τελικά να καταδυθούμε σε έναν από αυτούς τον οποίο τεκμηριώσαμε και ταυτοποιήσαμε σαν το Ε/Γ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ (πρ. βρετανικό HMS MIGNONETTE K-38) το οποίο βυθίστηκε, χωρίς θύματα, την 30.11.1948, μετά από πρόσκρουση σε ύφαλο στα νοτιοδυτικά της άκρας Τηγάνι της Λήμνου. Για το πλοίο αυτό θα ακολουθήσει διεξοδική αναφορά στο τμήμα του φόρουμ του Σ.Ε.Α. ΤΗΘΥΣ με τον τίτλο „Ναυάγια στην Ελλάδα“.

Η πρώτη φετινή μας επαφή με το νησί της Λήμνου και τους κατοίκους του, καθώς και οι επακριβείς εντοπίσεις των ναυαγίων, τα οποία κυμαίνονται σε βάθη που εκτείνονται από 84 έως και 103 μέτρα, θεωρούμε ότι έθεσαν τα θεμέλια για μια πολλά υποσχόμενη εξέλιξη της μακρόπνοης συνεργατικής αυτής προσπάθειας. Ελπίζουμε ότι τα επόμενα χρόνια πολλά από τα ναυάγια των ακριτικών αυτών νησιών θα γίνουν γνωστά και θα αναδειχτούν, αυτά και η ιστορία τους, μέσα από το „Lemnos and Agios Efstratios Dive Project“.

Εκ μέρους της ομάδας του LAEDP
Δημήτρης Γκαλών

Beracuda · #2 16-10-13, 06:03

Θαυμάσια Δημήτρη, καλη επιτυχία στο μακρόπνοο και λίαν σημαντικό έργο σας

Πολικός · #3 16-10-13, 16:45

Τo AΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ ήταν μια από τις κορβέτες τύπου Flower που παραχώρησαν στην Ελλάδα οι Βρετανοί μετά το τέλος του πολέμου. Έφθασαν αφοπλισμένες καθώς το αντάρτικο στα βουνά δεν είχε ξεκαθαρίσει το ποιός θα κυβερνήσει τη χώρα και οι Άγγλοι δεν ήθελα να "πέσουν σε λάθος χέρια" έστω και αυτά τα πλεονάζωντα πολεμικά. Με μικρές μετατροπές χρησίμευσαν ως κρατικά ατμόπλοια για να καλύψουν τις μεταφορικές ανάγκες της ακτοπλοΐας. Τότε δεν υπήρχαν πολλά διαθέσιμα επιβατηγά πλοία στην αγορά και τα ελληνικά προπολεμικά ακτοπλοΐκά είχαν αφανιστεί στον πόλεμο. Οι δε μεταφορές από ξηράς ήταν προβληματικές και λόγω του εμφύλιου αλλά και γιατί οι ορδές του Χίτλερ ξέκαναν τις υποδομές κατά την αποχώρηση τους.

Λεπτομέρειες για το ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ μπορείτε να διαβάσετε και εδώ:
http://www.nautilia.gr/forum/showthr...lexandroupolis

Επειδή στο συγκεκριμένο φόρουμ η πρόσβαση στις φωτογραφίες απαιτεί να γίνει κανείς μέλος, ανεβάζω εδώ και την παρακάτω φωτογραφία του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εστία (12/2/47) κατά την ένταξη του στην ακτοπλοΐα.

Προέρχεται από το εξαιρετικό αρχείο του κ.Τάσου Μέγα και μου την έχει παραχωρήσει ο αεικήνητος ερευνητής Α.Λαζαρής που έκανε και τη ψηφιοποίηση μέρους του αρχείου.

alex.jpg

Για το πως βυθίστηκε το σκάφος υπάρχουν αρκετές πληροφορίες στο γνωστό βιβλίο "Τα ναυάγια στις Ελληνικές θάλασσες'' τόμος Α'.

Dimitris Galon · #4 20-10-13, 14:45

@ Beracuda
Ευχαριστούμε πάρα πολύ Βύρωνα για τις ευχές σου και για το κουράγιο που μας δίνεις.

@ Πολικός
Όπως αναφέρθηκε στο αρχικό μήνυμα

Παράθεση:

Αρχικό μήνυμα απο Dimitris Galon

Με πολύ υπομονή και αρκετή τύχη, καταφέραμε τελικά να καταδυθούμε σε έναν από αυτούς τον οποίο τεκμηριώσαμε και ταυτοποιήσαμε σαν το Ε/Γ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ (πρ. βρετανικό HMS MIGNONETTE K-38) το οποίο βυθίστηκε, χωρίς θύματα, την 30.11.1948, μετά από πρόσκρουση σε ύφαλο στα νοτιοδυτικά της άκρας Τηγάνι της Λήμνου. Για το πλοίο αυτό θα ακολουθήσει διεξοδική αναφορά στο τμήμα του φόρουμ του Σ.Ε.Α. ΤΗΘΥΣ με τον τίτλο „Ναυάγια στην Ελλάδα“.

ετοιμαζόταν ένα πρωτόλειο κείμενο με σκοπό την ενημέρωση των μελών και των αναγνωστών του φόρουμ του συλλόγου Σ.Ε.Α. ΤΗΘΥΣ, το οποίο αναρτήθηκε εδώ και στο οποίο ήδη έχεις συμμετάσχει.

DG

Dimitris Galon · #5 23-06-14, 14:58

Μετά την πρώτη μας αποστολή στην Λήμνο (2 έως 7.10.2013) - κατά την οποία αφενός αποκαταστάθηκαν οι επαφές με τους υποστηρικτές της προσπάθειας μας στο νησί και αφετέρου πραγματοποιήθηκαν καταδύσεις σε ναυάγιο στα νοτιοδυτικά της άκρας Τηγάνι, με αποτέλεσμα να ταυτοποιηθεί σαν το Ε/Γ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ (πρ. βρετανικό HMS MIGNONETTE K-38) – φέτος πραγματοποιήθηκε μια νέα αποστολή η οποία διήρκεσε από την 9η έως και την 16η Ιουνίου 2014.

Κατά την διάρκεια της αποστολής αυτής καταδυθήκαμε σε τρία ναυάγια, τα ΛΙΖΑ (πρώην CAPITAINE RIO), BALKAN (πρώην LOUIS FRAISSINET) και PRINCESS ALBERTA.

Το πρώτο από αυτά, το ΛΙΖΑ (4.199 ΚΟΧ, κατασκευής 1953) είναι ένα σύγχρονο ναυάγιο το οποίο βυθίστηκε σε ρηχά νερά (30 μέτρα), μετά από προσάραξη του την 10.1.1981 ανάμεσα στις νησίδες Κόμπι και Καστρί, έξω από τον κόλπο του Μούδρου. Το ρηχό του βάθος μας επέτρεψε να προετοιμαστούμε σε αυτό, για τα βαθύτερα ναυάγια, „τρέχοντας“ όλα τα βαθιά καταδυτικά πρωτόκολλα. Αν και το συγκεκριμένο ναυάγιο δεν αποτέλεσε για μας έναν κύριο καταδυτικό στόχο, η κατάδυση σε αυτό υπήρξε ενδιαφέρουσα καθώς η διαμόρφωση του ναυαγίου στον βυθό προσφέρει πολλές δυνατότητες όχι μόνο εξάσκησης στην ναυαγιοκατάδυση, αλλά και υποβρύχιας φωτογραφίας.

Το δεύτερο ναυάγιο, το BALKAN (πρώην LOUIS FRAISSINET), υπήρξε ο κύριος στόχος της δεύτερής μας αποστολής στην Λήμνο.

Το BALKAN, 3.838 ΚΟΧ και μήκους 107,7 μέτρων, το οποίο κατασκευάστηκε σαν το ατμόπλοιο LOUIS FRAISSINET από την ναυπηγική εταιρεία Chantier et Atelier de Provence στο Port-de-Bouc της Γαλλίας, ανήκε αρχικά στην ναυτιλιακή γαλλική εταιρεία Cie. Marseillaise de Navigation à Vapeur - Fraissinet & Cie. με έδρα της την Μασσαλία της Γαλλίας. Το 1934 αγοράστηκε από την βουλγαρική ναυτιλιακή εταιρεία Société Commerciale Bulgare de Navigation à Vapeur με έδρα της την Βάρνα της Βουλγαρίας και μετονομάστηκε σε BALKAN. Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παραχωρήθηκε από την βουλγαρική κυβέρνηση, μαζί με το ατμόπλοιο BOURGAS (πρώην CARNIOLIA, κατασκευής 1900), στην γερμανική “Kriegsmarine” με σκοπό την συμμετοχή του σε πολεμικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος. Την 23η Δεκεμβρίου 1943 και ενώ το πλοίο βρισκόταν σε νηοπομπή στα νότια της νήσου Λήμνου, τορπιλίστηκε και βυθίστηκε από το βρετανικό υποβρύχιο HMS SPORTSMAN (Lt. Richard Gatehouse DSC, RN).

Το ναυάγιο του BALKAN βρίσκεται όρθια επικαθήμενο σε αμμώδη βυθό σε βάθος 98 μέτρων, είναι καλά διατηρημένο και βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση. Πρόκειται για το μοναδικό υπάρχον ιστορικό βουλγαρικό ατμόπλοιο στο Αιγαίο Πέλαγος, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από την “Kriegsmarine” για τις επιχειρήσεις της κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το επίσης βουλγαρικό BOURGAS (πρώην CARNIOLIA), το οποίο έδρασε για την “Kriegsmarine”, αυτοβυθίστηκε από τον υποχωρούντα γερμανικό στρατό, τον Οκτώβρη του 1944, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και διαλύθηκε μεταπολεμικά μετά από πλειστηριασμό του Οργανισμού Ανέλκυσης Ναυαγίων.

Το τρίτο ναυάγιο, το H.M.M.F.A. PRINCESS ALBERTA, υπήρξε ο εναλλακτικός στόχος της δεύτερής μας αποστολής στην Λήμνο καθώς το πλοίο αυτό βυθίστηκε έξω από το Ακρωτήριο "Σταυρός", μια περιοχή σχετικά προστατευόμενη από τους βόρειους ανέμους. Το γεγονός όμως ότι οι καιρικές συνθήκες την φορά αυτή υπήρξαν ιδανικές, μας έδωσε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε καταδύσεις σε όλους τους στόχους της δεύτερης αποστολής.

Το H.M.M.F.A. PRINCESS ALBERTA, 1.252 ΚΟΧ και μήκους 82,7 μέτρων, το οποίο κατασκευάστηκε από την ναυπηγική εταιρεία Caledon S.B. & E. Co. στο Dundee της Σκωτίας το 1905, ανήκε στην ναυτιλιακή εταιρεία M. Langlands & Sons με έδρα της την Γλασκώβη. Κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το PRINCESS ALBERTA είχε επιταχθεί από το βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό (Royal Navy) και είχε ενταχθεί στον στόλο του σαν διαβιβαστικό πλοίο (messenger ship). Tην 21η Φεβρουαρίου 1917 το PRINCESS ALBERTA βυθίστηκε με 88 συνολικά απώλειες (33 άτομα του πληρώματος και 55 στρατιώτες) μετά από πρόσκρουση σε νάρκη του γερμανικού ναρκοπεδίου αριθ. 663 που πόντισε στην περιοχή μια ημέρα πριν, την 20.2.1917, το γερμανικό αυτοκρατορικό υποβρύχιο S.M. UC-23 (Κυβ. Oblt.z.S. Johannes Kirchner). Το UC-23 ανήκε στην γερμανική φλοτίλλα υποβρυχίων της Κωνσταντινούπολης (U-Bootflottille Konstantinopel) και επιχειρούσε τα τελευταία χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στις θαλάσσιες περιοχές του βορείου Αιγαίου Πελάγους και της Μαύρης Θάλασσας.

Το ναυάγιο του PRINCESS ALBERTA βρίσκεται όρθια επικαθήμενο σε λασπώδη βυθό και σε βάθος το οποίο κυμαίνεται από τα 96 έως τα 102 μέτρα. Είναι έντονα επικαλυμμένο με βένθος και σε πολλά σημεία έχει καταρρεύσει. Αν και η ορατότητα στην γενικότερη περιοχή είναι καλή στο ναυάγιο καθαυτό είναι από μέτρια έως κακή.

Για τα προαναφερόμενα ναυάγια θα ακολουθήσουν, εν ευθέτω χρόνω, σχετικές καταχωρήσεις των ανάλογων λημμάτων – με φωτογραφίες ιστορικές και σύγχρονες, ντοκουμέντα και ιστορικές αναφορές – στο τμήμα του φόρουμ του Συλλόγου Σ.Ε.Α. ΤΗΘΥΣ με τον γενικό τίτλο „Ναυάγια στην Ελλάδα“.

Πέρα από τις καταδύσεις που πραγματοποιήσαμε προετοιμάσαμε περεταίρω και το έδαφος για την επόμενη αποστολή μας.

Εντοπίσαμε, προφανώς, το ναυάγιο του ατμόπλοιου SONIA (πρώην S.N.A. 9, πρώην NEWTON ABBOT, 2.689 ΚΟΧ, κατασκευής 1928), το οποίο βυθίστηκε την 9.12.1943 (14 ημέρες πριν την βύθιση του BALKAN), ανατολικά του ακρωτηρίου Αγία Ειρήνη της Λήμνου, από το βρετανικό υποβρύχιο HMS SURF (Lt. Douglas Lambert, DSC, RN). Το ναυάγιο βρίσκεται βυθισμένο σε βάθος 104 μέτρων έχοντας ελάχιστη απόκλιση από το στίγμα βύθισης που παρέχουν τα πολεμικά ημερολόγια της “Kriegsmarine”.

Εντοπίσαμε, επιπλέον, δυο ακόμα άγνωστα σε εμάς ναυάγια για τα οποία εικάζουμε ότι πιθανώς πρόκειται για τα πλοία WILHELMSBURG (πρώην ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΝΟΜΙΚΟΣ, 7.020 ΚΟΧ, κατασκευής 1914) και MAYA (πρώην LACKAWANNA, 3.855 ΚΟΧ, κατασκευής 1894), τα οποία βυθίστηκαν από το βρετανικό υποβρύχιο HMS RORQUAL (Lt. Lennox William Napier, RN) την 7 Ιουλίου 1943 το πρώτο και από το υποβρύχιο HMS PERSEUS (Lt. Edward Christian Frederic Nicolay, DSO, RN) την 5η Σεπτεμβρίου 1941 το δεύτερο [ναι πρόκειται για το γνωστό υποβρύχιο HMS PERSEUS της Κεφαλονιάς!].

Εκτός όλων αυτών θέσαμε τις βάσεις και προετοιμάσαμε την περεταίρω έρευνα για ένα από τα τέσσερα μεγαλύτερα πλοία που βυθίστηκαν, από πολεμική αιτία, στην ελληνική επικράτεια, το ναυάγιο του υπερωκεάνιου S/S MERION. Tο MERION (11.621 ΚΟΧ, μήκους 162 μέτρων, κατασκευής 1902) τορπιλίστηκε την 31η Μαΐου 1915, μεσουρανούσης της „Εκστρατείας της Καλλίπολης“, από το γερμανικό υποβρύχιο S.M. UB-8 στα νότια της Λήμνου και βυθίστηκε 24 περίπου ώρες αργότερα στα βόρεια της νήσου Άγιος Ευστράτιος.

Στο σημείο αυτό θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους συνέδραμαν και συμπαραστάθηκαν στον Γιώργο Βανδώρο, τον σύντροφο μου στον βυθό, και σε εμένα, κατά την διάρκεια της φετινής μας ερευνητικής και καταδυτικής προσπάθειας, με κύριους ανάμεσα τους τον Θοδωρή Πατσέλλη, τον Σάκη Λάμπρου, τον Αντώνη Χρυσάφη „Ζαργάνα“ και τον Αργύρη Κουζηνό.

Ευχαριστώ πολύ
DG

Μυλωνάκης Κων/νος · #6 23-06-14, 15:42

Συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα για αυτή την αποστολή !
Όπως πάντα πολύ καλή δουλειά Δημήτρη και Γιώργο !

Μου φαίνεται εκεί πάνω είναι ο παράδεισος του ναυαγιοδύτη...

louke · #7 23-06-14, 16:21

Συγχαρητηρια Δημητρη και Γιωργο!!!!
Τα γραφεις και ωραια ρε συ Δημητρη, χωρις να σκεφτεσαι οτι υπαρχουν καποιοι που τα διαβαζουν, και τους τρεχουν τα σαλια!!!
Μπραβο σας...

DHMHTRHS · #8 23-06-14, 18:54

Συγχαρητήρια !!!!

Περιμένουμε με ανυπομονησία να μοιραστείτε μαζί μας, τις εντυπώσεις σας αλλά και τις φωτογραφίες που αποκτήσατε από αυτή σας, την καταδυτική "εκδρομή"!...

Dimitris Galon · #9 23-09-15, 13:45

Σήμερα είναι η τελευταία ημέρα της φετινής καταδυτικής μας αποστολής στην Λήμνο. Δυστυχώς οι καιρικές συνθήκες δεν μας επέτρεψαν την φορά αυτή να καταδυθούμε στους προγραμματισμένους μας στόχους.

Αν και την Δευτέρα 21.09.2015 καταφέραμε να προσεγγίσουμε τον πρώτο από τους στόχους μας - ο οποίος βρίσκεται οχτώ περίπου ναυτικά μίλια ανατολικά του ακρωτηρίου Αγία Ειρήνη, σε βάθος 104 μέτρων – και να ρίξουμε γραμμή κατάδυσης, αποφασίσαμε τελικά να μην καταδυθούμε λόγω των δύσκολων καιρικών συνθηκών στο σημείο αυτό. Μια ακόμη προσπάθεια να προσεγγίσουμε τον δεύτερο καταδυτικό μας στόχο, σε βάθος 80 μέτρων, έμεινε επίσης άκαρπη λόγω των ίδιων αιτιών.

Θα ήθελα στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω τα μέλη της ομάδας μου Γιώργο Βανδώρο και Νίκο Βαρδάκα για την συμμετοχή τους στο πρότζεκτ της Λήμνου, καθώς και τον Θοδωρή Πατσέλη του Lemnos Dive Center για την υποστήριξη του.

Ελπίζω ότι στην επόμενη προσπάθεια μας οι καιρικές συνθήκες θα είναι τέτοιες ώστε να καταφέρουμε να φέρουμε στο φως τα ναυάγια των πλοίων SONJA (πρώην S.N.A.9), NANTAISE (πρώην VAUX) και MAYA (πρώην SIRIUS, πρ. FLAMMA).

DG

georgep5180 · #10 24-09-15, 00:07

Καλησπέρα
αλλά για ποιο λόγο η ανάρτηση των συγκεκριμένων φωτό?
Καλύτερα φωτό σε μία ταβερνούλα με τιτλο δεν βουτηξαμε που δεν βουτήξαμε τουλάχιστον φάγαμε τα μπινελίκια μας και όλα κομπλέ.....
Άντε εύχομαι καλές βουτιές στην ομάδα (του χρόνου γεροί).