Η βύθιση του πλοίου M/S GISELA

[Dimitris Galon]

Στις 14 Μαΐου του 1944, στις 10.10 το πρωί, μια γερμανική νηοπομπή, αποτελούμενη από τα πλοία GISELA, MAGDA και VERTRAUEN, η οποία είχε ξεκινήσει από την Λέρο έχοντας σαν τελικό προορισμό την Ρόδο, δέχθηκε επίθεση από 4 βρετανικά Beaufighter κοντά στις βορειοδυτικές ακτές της νήσου Σύμης, στα Δωδεκάνησα. Το αποτέλεσμα ήταν να καταρριφθεί ένα από τα επιτιθέμενα αεροσκάφη και να βυθιστούν δυο πλοία της νηοπομπής. Το πρώτο, το διζελοκίνητο γερμανικό πλοίο M.S. GISELA, βυθίστηκε κοντά στην βόρεια ακτή της ακατοίκητης νήσου «Πλάτη», βόρεια της Σύμης. Το δεύτερο, το πετρελαιοκίνητο MAGDA, βυθίστηκε στην νότια πλευρά του ίδιου νησιού.

Το πλοίο GISELA είχε σύμφωνα με τον Gröner (βλ. τόμος 8/2, σελίδα 444) και τις καταχωρήσεις του Πολεμικού Ημερολογίου (Kriegstagebuch) της 31ης Επιλαρχίας Αντιαεροπορικών Καταστρώματος του Ναυτικού (31. Marine-Bordflak-Abteilung), τα εξής στοιχεία:

Όνομα: GISELA
ΚΟΧ: 210-212
Χρονολογία κατασκευής: 1939
Τόπος κατασκευής: Κολονία (Köln-Deutz)
Ναυπηγείο: Ewald Berninghaus - Kölner Werft
Αριθμός κατασκευής: 658
Ιδιοκτησία: Claus Marx, Αμβούργο
Αρχικό όνομα: Seelöwe, μέχρι το 1940
Τον Ιούνιο του 1942 μεταφορά στο Gruppekommando Süd.
Τον Φεβρουάριο του 1944 μεταφορά στην Μονάδα Μεταγωγικών Αιγαίου (Seetrapochef Ägäis), με χρέη Μεταγωγικού Πυρομαχικών (Munitionstransporter) στα Δωδεκάνησα.
Οπλισμός: 2 Αντιαεροπορικά (Flak 38, = Flugabwehrkanone) των 20 χιλ.
Μονάδα: 3/31. Marine-Bordflak-Abteilung

Το πλοίο φορτωμένο με πυρομαχικά, δέχθηκε επίθεση στις 14 Μαΐου του 44, κατά την διάρκεια της οποίας ανταπέδωσε τα πυρά, ρίχνοντας συνολικά 288 βολές, με τα αντιαεροπορικά πυροβόλα των 20 χιλιοστών, τα οποία βρίσκονταν τοποθετημένα στην πλώρη και την πρύμνη του σκάφους.

Πιστεύοντας ότι το μη ανελκυσθέν πλοίο M/S GISELA, λόγω της ιστορικής του σημασίας, μπορεί να αποτελέσει έναν πιθανό στόχο για μια καταδυτική αποστολή -το ίδιο ισχύει και για το πετρελαιοκίνητο MAGDA, αν και πολύ πιο μκρό- παραθέτω στο φόρουμ του συλλόγου μας τα κύρια στοιχεία που είναι σε θέση να συνεισφέρουν στον εντοπισμό τους. Τα στοιχεία αποτελούνται από αντίγραφα της καταχώρησης βύθισης του πλοίου, στο γερμανικό πολεμικό ημερολόγιο της μονάδας, μεταφρασμένο στα ελληνικά, καθώς και από χάρτες οι οποίοι δείχνουν το σχέδιο μάχης και τα σημεία βύθισης του M/S GISELA, του Ms. MAGDA, και ενός βρετανικού Beaufighter. Σαν συνοδευτικό παραθέτω φωτογραφία του πλοίου από το αρχείο του Γερμανού φίλου Trimmer-Achim. Παρακαλώ πολύ όπως ληφθεί υπ΄ όψην ότι η φωτογραφία προέρχεται από προσωπικό αρχείο και δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση της χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφέρω ότι η καταχώρηση και το Discurs για το γεγονός αυτό, εμπεριέχεται στο βιβλίο του Βύρωνα Τεζαψίδη “Die Kriegsmarine in der Ägäis 1941-1944“. Ελπίζω η αναφορά αυτή να μην ληφθεί σαν διαφήμιση.

-----------------------------



Το M/S S/S GISELA, πιθανώς στην πόλη Duisburg της Ρηνανίας (Copyright Trimmer-Achim, Berlin-Marzahn, Germany)
[Προσοχή λάθος. Η φωτογραφία δείχνει το πολύ μεγαλύτερο S/S GISELA (1421 ΚΟΧ), της εταιρείας Emder Dampferkompanie, και όχι το M/S GISELA (211 ΚΟΧ, ιδιοκτ. Claus Marx) για το οποίο γίνεται αναφορά στο θέμα. Για λεπτομέρειες βλ. μήνυμα #2.]

-----------------------------



Καταχώρηση του M/S GISELA στο Lloyd´s Register of Shipping.

-----------------------------

Συνεχίζω με την Έκθεση Μάχης (Gefechtsbericht)

-----------------------------

Έκθεση Μάχης πλοίου M/S GISELA
(Ελληνική μετάφραση)

Στις 14.5.44, στις 10.10 π.μ., πραγματοποιήθηκε επίθεση 4 Beaufighter, ερχόμενων από την πλευρά των τουρκικών χωρικών υδάτων. Τα εχθρικά αεροσκάφη αναγνωρίστηκαν και ταυτοποιήθηκαν από εμάς, αρκετά νωρίς. Η πρώτη επίθεση πραγματοποιήθηκε ενάντια στο πλοίο MAGDA, το οποίο μαζί με το πλοίο VERTRAUEN βρισκόταν εν κινήσει 4000 περίπου μέτρα πίσω από εμάς. Αμέσως μετά, κατόπιν ενός γύρου που έκαναν, επιτέθηκαν τα αεροσκάφη από την δεξιά πλευρά ενάντια στο πλοίο M.S. GISELA. Τα αεροσκάφη πετούσαν, έχοντας αναμεταξύ τους μια απόσταση 30 μέτρων, το ένα πίσω από το άλλο. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με όλα τα όπλα των αεροσκαφών και με ρουκέτες, οι οποίες πέτυχαν το πίσω μέρος του πλοίου, προς την πρύμνη, η οποία πείρε αμέσως φωτιά. Ο διοικητής των αντιαεροπορικών πυροβόλων και αρκετοί στρατιώτες των μονάδων της Λέρου Μ.Κ.Κ. [?] και Μ.Ν.Ο. (Marine-Nachrichtenoffizier = Ναυτική Διοίκηση Διαβιβάσεων) τραυματίστηκαν, εν μέρει βαρέως.

Η άμυνα και η έναρξη πυρός, των δικών μας όπλων, άρχισε νωρίς, αμέσως μετά την είσοδο των αεροσκαφών στο πεδίο πυρών στο οποίο μπορούσαμε να έχουμε αποτελέσματα, με αποτέλεσμα το πρώτο επιτιθέμενο αεροσκάφος να αρπάξει αμέσως φωτιά. Ταυτόχρονα το πρωραίο όπλο μας, είχε εν τω μεταξύ αρχίσει να βάλει ενάντια στο δεύτερο επιτιθέμενο αεροπλάνο, το οποίο δέχτηκε επίσης πολλές εύστοχες βολές. Το τρίτο και τέταρτο αεροσκάφος, αμέσως μετά την έναρξη της αντιαεροπορικής άμυνας, πήραν ύψος και πετώντας πάνω από το πλοίο απομακρύνθηκαν χωρίς να του επιτεθούν. Το πρώτο φλεγόμενο αεροσκάφος έχασε αμέσως ύψος, πέταξε λίγο ακόμα πάνω από το πλοίο ώσπου έπεσε στη θάλασσα, αφήνοντας πίσω του μαύρο καπνό, σε μια απόσταση 4 έως 5000 μέτρων από εμάς.

Κατά την διάρκεια της πρώτης επίθεσης προέκυψε στο πρυμναίο πυροβόλο μια βλάβη, λόγω της ρήξης ενός κάλυκα, η οποία προέκυψε από την ύπαρξη σκουριάς στην διπλά με σφαίρες τροφοδοτούμενη κάνη, με αποτέλεσμα να αχρηστευθεί ο μηχανισμός εξόδου των καλύκων. Μέχρι την αναμενόμενη επίθεση, η οποία ξεκίνησε μερικές στιγμές αργότερα, δεν ήταν δυνατόν να διορθωθεί η βλάβη αυτή. Κατά την επανάληψη της επίθεσης, η οποία πραγματοποιήθηκε με ρουκέτες και όλα τα όπλα των αεροσκαφών, είχε σαν αποτέλεσμα να βληθεί το πλοίο στο μεσοκάραβο και στην περιοχή της πρύμνης. Η αντιαεροπορική άμυνα πραγματοποιήθηκε από το πρωραίο πυροβόλο, ενάντια και στα τρία επιτιθέμενα αεροσκάφη. Την ίδια στιγμή και ενώ άρχισαν μεμονωμένες εκρήξεις από τα αποθηκευμένα πυρομαχικά του πλοίου και από τα πυρομαχικά που ήταν στο κατάστρωμα προς χρήση, έδωσα την διαταγή εγκατάλειψης του πλοίου. Λίγες στιγμές αργότερα το σκάφος ανατινάχθηκε με μια δυνατή έκρηξη. Η τρίτη αναμενόμενη επίθεση δεν πραγματοποιήθηκε.

Μετά από μιάμιση ώρα κολύμπι φθάσαμε σε ένα νησί κοντά στην Σύμη, όπου επιδέθηκαν τα τραύματα των πληγωμένων στρατιωτών του αντιαεροπορικού πληρώματος (διοικητής και δυο άντρες).
Υπογραφή
Αντιπρόσωπος του Διοικητή Αντιαεροπορικών
Matrosengefreiter Gertz

Συμπλήρωμα: Ο Διοικητής Αντιαεροπορικών, Bootsmannsmaat (= Δίοπος) Hiller, τραυματίστηκε βαριά με βολή στο κεφάλι.
-----------------------------

Ακολουθεί το γερμανικό αντίγραφο της Έκθεσης Μάχης, από το Πολεμικό Ημερολόγιο της 31ης Επιλαρχίας Αντιαεροπορικών Καταστρώματος του Γερμανικού Ναυτικού (31. Marine-Bordflak-Abteilung), στο οποίο στηρίχθηκε η ελληνική μετάφραση.


-----------------------------

Ακολουθεί το σκίτσο μάχης και ένας ναυτικός χάρτης που δείχνει ενδεικτικά την θέση των ναυαγίων. Στο σκίτσο μάχης φαίνονται τα σημεία βύθισης του M/S GISELA (βλ. την τελεία μέσα σε κύκλο, κάτω από το σημείο Β, με την καταχώρηση "Gisela ges. 10.15" =Βυθίστηκε το GISELA στις 10.15), καθώς και το σημείο βύθισης του βρετανικού αεροσκάφους (βλ. το X σε κύκλο, με την καταχώρηση Flugzeugabsturzstelle =Σημείο πτώσης αεροπλάνου). Στον χάρτη βρίσκονται επίσης καταχωρημένα η νησίδα Πλάτη και τρία ίχνη πτήσης των βρετανικών Beaufighter. Στα νότια της νησίδας Πλάτη, διακρίνεται και το σημείο βύθισης (βλ. τελεία σε κύκλο) του συνοδευτικού πετρελαιοκίνητου MAGDA (40 ΚΟΧ), το οποίο χτυπήθηκε επίσης από τα πυρά των βρετανικών αεροσκαφών. Η συγκεκριμένη επίθεση των Beaufighter, κόστισε την ζωή του Γερμανού Διοικητή του Αμυντικού Παράκτιου Στολίσκου Δωδεκανήσου (Flottillenchef der Küstenschutzflottille Dodekanes) Ανθυποπλοίαρχου (Oberleutnand zur See) Wessel.


Ναυτικός χάρτης της Γερμανικής Υδρογραφικής Υπηρεσίας, στον οποίο βρίσκονται καταχωρημένα τα ενδεικτικά στίγματα των ναυαγίων.

[Dimitris Galon]

Μόλις πληροφορήθηκα, από τον Trimmer-Achim, ότι το πλοίο της φωτογραφίας που μου προμήθευσε, δείχνει το πολύ μεγαλύτερο S/S GISELA (1421 ΚΟΧ) της εταιρείας Emder Dampferkompagnie. Μια σύγκριση των διακριτικών του φουγάρου με τα διακριτικά της προαναφερόμενης εταιρείας, επιβεβαιώνει ότι πρόκειται για το S/S GISELA της Emder Dampferkompagnie, και όχι για το M/S GISELA του Claus Marx. Ο Achim ζητά συγγνώμη για το λάθος, όπως κι΄ εγώ βέβαια. Παρ΄ όλα αυτά αφήνω το ποστ ως έχει και δεν αφαιρώ την φωτογραφία, στην οποία εξακολουθεί να ισχύει το copyright.

[Beracuda]

Ωραία αναφορά Δημήτρη

Σε τι βάθος βρίσκονται τα δύο ναυάγια;

Για άλλη μια φορά έχουμε μπροστά μας την πρόκληση/πρόσκληση να εντοπίσουμε άγνωστα μέχρι τώρα ιστορικά ναυάγια που υποδεικνύει η επιμελέστατη έρευνα του Δημήτρη και του Βύρωνα Τεζαψίδη.

Να μια ωραία ιδέα για "Εκδρομή ΤΗΘΥΣ" με θέμα στη Σύμη κάποια στιγμή.

Ευχαριστούμε DG

[dimkar]

Καλημέρα και χρόνια πολλά!!!

Επί του θέματος τώρα: προσκυνώ!!! Αν και με καταγωγή την Σύμη, αν και έζησα εκεί κάποια χρόνια, αν και παιδί έκανα διακοπές στη Νίμο και ψάρευα (ναι, κάποτε ψάρευα κι εγώ...) στην περιοχή, δεν είχα ιδέα για το περιστατικό και ούτε άκουσα να αναφέρεται κάτι από τους συμπατριώτες μου!!!

Πολλά συγχαρητήρια και πάλι!!!

Δημήτρης

[Dimitris Galon]

Αρχικό μήνυμα απο Beracuda

Σε τι βάθος βρίσκονται τα δύο ναυάγια;

Δεν γνωρίζω Βύρωνα.
Πάντως το MAGDA, το μικρό, πρέπει να είναι στα ρηχά. Αν τώρα συμπεράνω από τον ναυτικό χάρτη και το γερμανικό σχέδιο βύθισης, θα πρέπει το GISELA να βρίσκεται σχετικά βαθιά, κάπου ανάμεσα στα 60 με 80 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται σχετικά μεγάλη προετοιμασία, μια και πρόκειται για τεχνική κατάδυση. Δηλ. είναι απαραίτητη η υποστήριξη με σταθμό πλήρωσης μικτών αερίων και όλα τα παρελκόμενα. Το MAGDA, πιστεύω ότι είναι πολύ πιο εύκολο και γενικά ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί εκεί κατάδυση με μονομπούκαλο.

@ dimkar
Τι λες Δημητρό;
Ρωτάω επειδή ξέρεις την περιοχή και ίσως να έχεις κάνει κάποια βουτιά στην νήσο Πλάτη.

[dimkar]

Καλημέρα.

Δυστυχώς όχι.

Το θέμα είναι πως η περιοχή είναι προς την πλευρά του ανοικτού πελάγους, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Δηλαδή ισχυρά ρεύματα, σε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Η δε "μεταμόρφωση" που παρατηρείς μόλις περάσεις από τον κλειστό κόλπο της Σύμης προς τις δυτικές της ακτές είναι εντυπωσιακή!!!

Από την άλλη ο πορθμός ανάμεσα στη Σύμη και την Νίμο (το "Μπουγάζι") είναι πέρασμα για την θαλάσσια ζωή: προσωπικά έχω δει εκεί χελώνες, σκυλόψαρα και δελφίνια.

Σε κάθε περίπτωση θα περάσετε καλά!!!

Αλήθεια για πότε το σκέφτεστε;

Δημήτρης

ΥΓ. Το "Δημητρό" μου άρεσε πολύ; Τυχαίο ή επίτηδες; Ρωτώ διότι μόνο στη Σύμη με φωνάζουν έτσι .

[Dimitris Galon]

Αρχικό μήνυμα απο dimkar

Το "Δημητρό" μου άρεσε πολύ. Τυχαίο ή επίτηδες;

Τυχαίο

[Πολικός]

Μιας και δεν έχει προκύψει ακόμη κάποια φωτογραφία του GISELΕ να δούμε ένα ναυπηγικό σχέδιο του πλοίου:

gisela.jpg
πηγή

Το GISELΕ ανήκε σε μια μεγάλη σειρά παρόμοιων πλοίων που είχαν ναυπηγηθεί στα Ewald Berninghaus, ένα παραποτάμιο ναυπηγείο στη Κολωνία της Γερμανίας. Τα πλοία αυτά προορίζονταν για παράκτιους και ποτάμιους πλόες ή το πολύ κοντινών αποστάσεων μέχρι τα νησιά της Γερμανίας.

Αρχικό μήνυμα απο Dimitris Galon

Το πλοίο GISELA είχε σύμφωνα με τον Gröner (βλ. τόμος 8/2, σελίδα 444) ----
Αρχικό όνομα: Seelöwe, μέχρι το 1940

Θα πρέπει να πούμε ότι το σκάφος δεν μετονομάστηκε ποτέ SEELÖWE, απλά – όπως και εκατοντάδες άλλα – σκάφη θα συμμετείχε στην Επιχείρηση Seelöwe (Θαλάσσιος Λέων), δηλαδή την απόβαση στη Βρετανία. Και το σχετικό απόσπασμα από την έκδοση The German Warships (vol.8) με παράκτια φορτηγάκια που θα συμμείχαν στην Επιχείρηση Seelöwe:
seelowe1.jpg

Πολλά από τα σκάφη που φτιάχτηκαν στα Berninghaus μεταφέρθηκαν το 1943-44 στη Μαύρη Θάλασσα για να υποστηρίξουν τις εκεί γερμανικές επιχειρήσεις. Για τη μεταφορά αυτή κόπηκαν σε τμήματα που ξανά συναρμολογήθηκαν στις όχθες του Ρήνου για να πλεύσουν ως τη Μαύρη Θάλασσα. Και όταν κατέρευσε το Ανατολικό Μέτωπο τα πλοία σταδιακά αναγκάστηκαν να πλεύσουν μέσω των Στενών στο Αιγαίο προκειμένου να συνεχίσουν να προσφέρουν στον Άξονα. Το GISELE και άλλα έντεκα τουλάχιστον πλοία παράκτιων πλοών των Berninghaus - τα LUHE, ADELE, STORTEBEKER, HELGA, GESINE, GRETE ADELE, HORST, ESTE, MERKUR, SEEROSE και GRAUERORT -έφθασαν στο Αιγαίο το 1944. Και το ναυπηγικό σχέδιο των STORTEBEKER και HELGA:
Helga StAntonius Stortebeker.jpg

Από αυτά, τα έξι βυθίστηκαν κατά τη δράση τους στο Αιγαίο τα HORST (στη Χίο), STORTEBEKER (σε πλου Κρήτη-Θεσ/νίκη) ESTE (στην Τήλο), GISELE (στη Σύμη), SEEROSE (στη Μύκονο) και GRAUERORT (στον Μαλέα). Τα υπόλοιπα έξι αυτοβυθιστηκαν κατά τη γερμανική υποχώρηση τον Οκτώβρη του 1944. Ορισμένα από αυτά ανελκύστηκαν μεταπολεμικά και επισκευάστηκαν για να προσφέρουν για δεκαετίες τις υπηρεσίες τους στις ελληνικές θάλασσες. Ενα από αυτά που ανελκύστηκαν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και συνεχίζει να υπάρχει σήμερα και αφού πέρασε μερικές δεκαετίες στην υπηρεσία του Π.Ν. ως Πλοίο Φάρων ΣΚΥΡΟΣ και μερικές ακόμη ως εμπορικό υπό ελληνική σημαία. Περισσότερα στο τεύχος του περιοδικού «Ναυτική Ελλάς» που κυκλοφόρησε και φιλοξενεί ένα σχετικό άρθρο.